Σχέσεις και καραντίνα: Πώς το «μαζί» μπορεί να μην σημαίνει «κοντά»

Αλλαγές στην καθημερινότητα, επιβολή νέων μέτρων, παύση της εργασίας ή και εργασία πλέον από το σπίτι. Κατ’επέκταση οι σύντροφοι, τα ζευγάρια, θα περάσουν ακόμα περισσότερο χρόνο μαζί από ότι στην προ-κορονοϊού εποχή. Ευχή ή κατάρα;

Οι σχέσεις αναπόφευκτα θα δοκιμαστούν. Δεν είναι μόνο ο χρόνος παραμονής στο σπίτι (πολλές ώρες μαζί) που θα ασκήσει πίεση και δυσφορία σε ένα ζευγάρι αλλά και ο περιορισμός των κινήσεων, η επιβολή, η απαγόρευση, ο εγκλεισμός. Στην ψυχολογία μας έχει καθοριστικό ρόλο και μεγάλο αντίκτυπο η ελευθερία των επιλογών μας. Για παράδειγμα, υπάρχει μεγάλη διαφορά στο να περνάς ηθελημένα αρκετό χρόνο στο σπίτι σου, ακόμα και αν είσαι εσωστρεφής και όχι άνθρωπος του «έξω», έχοντας όμως την επιλογή να μπορείς να βγεις ελεύθερα όταν το επιθυμήσεις χωρίς περιορισμούς, sms και ενυπόγραφες δηλώσεις.

Επομένως, έρχεται η στιγμή να διαχωρίσουμε το ζήτημα της εδραίωσης μιας νέα ρουτίνας, καθώς και τους ρόλους που καλούνται να «παίξουν» οι σύντροφοι ώστε να μην χαθούν οι ισορροπίες σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.

Σε τέτοιες καταστάσεις και συνθήκες δημιουργείται πόλωση μεταξύ των ζευγαριών. Υπάρχει δηλαδή η πιθανότητα το ζευγάρι είτε να έρθει πολύ κοντά και να απολαύσει τις στιγμές αυτές, είτε να φτάσει σε σημείο καβγάδων και μεγάλων εντάσεων. Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει και εναλλαγή αυτών των δύο. Το ζήτημα είναι να εντοπίσουμε τι οδηγεί στη μία και τι στην άλλη περίπτωση και να δράσουμε αναλόγως. Είναι μια ευκαιρία να δούμε πιο «καθαρά» τον σύντροφο μας, όμως καλό θα είναι να μην παραλείπουμε ότι μια κατάσταση εγκλεισμού πιθανόν να μας βγάζει στην επιφάνεια τις πιο δύσκολες πτυχές του εαυτού μας και έτσι τα «άσχημα» να πολλαπλασιάζονται και να περερμηνεύονται.

Όρια και σωστός προγραμματισμός, σημαντικά και απαραίτητα. Στην περίπτωση της παραμονής και εργασίας στο σπίτι είναι δύσκολο να διατηρηθούν τα προσωπικά μας όρια, καθώς και όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής. Για παράδειγμα, δουλεύοντας από το σπίτι πιθανόν αυτό να μας κάνει να επιφορτίζουμε τον σύντροφο μας με τα εργασιακά ζητήματα ή να χάνουμε την αίσθηση του πόσο χρόνο αφιερώνουμε εκεί. Είναι αναγκαίο λοιπόν να καθοριστεί πότε αρχίζει και πότε τελειώνει η εργασία μας και πότε η προσωπική μας ζωή.

Όσον αφορά τον άπλετο «ελεύθερο» χρόνο που προκύπτει από την κατάσταση, είναι βοηθητικό να μην αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να αλληλεπιδράσουμε περισσότερο μόνο και μόνο επειδή είμαστε με τον σύντροφο μας στο σπίτι. Μπορούμε να συνεχίσουμε και ίσως να επεκτείνουμε τις ατομικές μας δραστηριότητες, κυρίως εκείνες που θα θέλαμε να έχουμε περισσότερο χρόνο προ-κορονοϊού. Έτσι χωρίς πίεση μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε με το ταίρι μας σε μια στιγμή όπου αυτό θα έρθει σαν πηγαία και άμεση ανάγκη και όχι σαν άλλη μία επιβολή.

Οι υπερβολικές συναισθηματικές αντιδράσεις ακόμα και για μικρά πράγματα (που φαντάζουν όμως τεράστια σε αυτές τις συνθήκες) είναι επίσης απόρροια τέτοιων καταστάσεων, όπου ο ένας βλέπει τον για τόσο πολύ. Κάτι που συχνά συμβαίνει στις σχέσεις μας, είναι ότι συνηθίζουμε να εστιάζουμε στην ερμηνεία των πράξεων του άλλου και όχι στο κίνητρο που υπάρχει πίσω από την εκάστοτε συμπεριφορά. Επομένως, θα ήταν βοηθητικό να εστιάσουμε στο τι κάνει κάποιον να φερθεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Να συναισθανθούμε και να αποκωδικοποιήσουμε την ουσία.
Είναι επίσης μια ευκαιρία, ιδίως όταν λαμβάνουμε καταιγισμό πληροφοριών για θανάτους εξαιτίας της πανδημίας, να αλλάξουμε την οπτική μας για το το είναι τελικά σημαντικό και ουσιαστικό. Σε τέτοιες στιγμές το σπίτι μας και ο σύντροφος μας μοιάζουν με «οχυρά» ασφάλειας και μάλλον έτσι είναι.

Ο αυξημένος χρόνος «μαζί» μπορεί βέβαια να «υποδείξει» και τα ουσιαστικά προβλήματα ένας ζευγαριού. Μοιάζει λοιπόν να δίνεται η δυνατότητα για να συζητηθούν και να αντιμετωπιστούν ζητήματα που ίσως και να προϋπήρχαν μεταξύ των δύο. Ακόμα και να οδηγηθούν οι σύντροφοι σε μία πιθανή μελλοντική θεραπεία ζεύγους.

Σεξουαλική ζωή. Για μερικά ζευγάρια, η έλλειψη κοινού χρόνου περιορίζει και παρεμποδίζει την σεξουαλική τους ζωή. Εφόσον ο χρόνος είναι περισσότερος στην παρούσα κατάσταση, δίνεται η ευκαιρία για την σεξουαλική μας ζωή να βελτιωθεί. Μέσω καλύτερης επικοινωνίας και πειραματισμού, αλλά και ειλικρίνειας μεταξύ των συντρόφων, ίσως είναι στιγμή για αναθεώρηση ακόμα και βελτίωση αυτής της πτυχής της σχέσης.

Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι και αυτό είναι κάτι που θα περάσει. Το προσωρινό άγχος για την κατάσταση θα ήταν «άδικο» να χαλάσει μια συντροφική σχέση, η οποία θα άξιζε να κρατηθεί ζωντανή. Σαφώς το ερώτημα που τίθεται είναι αν όντως αξίζει η σχέση.

Οι σύντροφοι που δεν μπορούσαν και πριν να επικοινωνήσουν, να μοιραστούν χρόνο, να εκφράζουν τα συναισθήματα και να μοιράζονται τις δυσκολίες ~
εκείνοι που είχαν «ανοιχτούς λογαριασμούς», μυστικά κρυφές σχέσεις και επιθυμίες ~
τα ζευγάρια που σχετίζονταν με βία, επιθετικότητα, που δεν είχαν μάθει το «μαζί» επί της ουσίας ~ για όλους εκείνους θα είναι ακόμα περισσότερο δαιδαλώδες και δυσυπέρβλητο, κυρίως γιατί η παρούσα κατάσταση μας φέρνει αντιμέτωπους με τις επιλογές μας. Μας δείχνει με τρόπο άγαρμπο και απότομο όσα χτίσαμε, εκείνα που αφήσαμε μισογκρεμισμένα, και όσα χρειάζονται ανοικοδόμηση.

Αναμενόμενο είναι ότι το να βρεθούμε σε μια συνθήκη όπου ξαφνικά η ρουτίνα και η κανονικότητα μας αλλάζει παντελώς και καλούμαστε να περάσουμε πολύ χρόνο σε περιορισμένο χώρο με το σύντροφο μας, θα έχουμε προστριβές και αναταράξεις. Όμως ισχυρά πλήγματα σε μία σχέση, ικανά να την οδηγήσουν σε διάλυση δεν δημιουργούνται από τη μία στιγμή στην άλλη. Οι άνθρωποι συνηθίζουμε να βάζουμε κάτω από το χαλί όσα μας ταλαιπωρούν συναισθηματικά επειδή φοβόμαστε να τα αντιμετωπίσουμε. Οι τρέχουσες συνθήκες υποχρεωτικού εγκλεισμού θα υποχρεώσουν πολλά ζευγάρια να έρθουν αντιμέτωπα με τα προβλήματα της σχέσης τους, τα οποία τόσο καιρό προσπαθούσαν να κρύψουν αποφεύγοντας τα.

Σίγουρα όμως, ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες περιπτώσεις το τέλος μιας σχέσης δεν είναι μονόδρομος ή η μόνη λύση. Θα χρειαστεί να εκμεταλλευτούμε τον άπλετο χρόνο που δίνεται, για σκέψη και επικοινωνία με τον σύντροφο μας. Το να εκφράσουμε όλα όσα μας προβληματίζουν, αλλά και να ακούσουμε όσα έχει ο σύντροφος μας να εκφράσει, μπορούν να οδηγήσουν σε μια από κοινού απόφαση για την έκβαση της σχέσης και την λειτουργικότητα της. Ωστόσο είναι σημαντικό οι όποιες αποφάσεις μας να μην είναι «τελεσίδικες» και να τις επαναδιαπραγματευτούμε στην πορεία και σε λιγότερο πιεστικές και δύσκολες συνθήκες.  

Αγγελική Τσαγκαράκη

Ψυχολόγος  - Ψυχοθεραπεύτρια

Αναδημοσίευση από: https://enallaktikidrasi.com